13 dev Dünya’ya düşecek olan Tiangong1’i takipte

Share

Çin’in deneysel uzay istasyonu birkaç gün içinde yeryüzüne düşecek. 8,5 tonluk metal yığınının nereye düşeceği kestirilemese de binlerce parçaya bölünecek.

Çin’in ilk uzay istasyonu Tiangong 1 (Göksaray), önümüzdeki birkaç gün içinde Dünya’ya düşecek. 8.5 tonluk metalin 43 derece kuzey ile 43 derece güney enlemleri arasında bir bölgeye düşmesi bekleniyor. Türkiye’de düşme riski olan bölgeler arasında. Çin, Pasifik Okyanusu’na düşeceğini öngörüyor. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) Uzay Enkazı Dairesi Başkanı Holger Krag, bu tür enkazların yüzde 20 ila 40’nın yeryüzüne düşebildiğini, bunun da birilerini yaralama olasılığının çok düşük olduğunu açıkladı. NASA Astrofizikçisi Dr Umut Yıldız ile Tiangong 1’i konuştuk.

-Tiangong-1 nedir?

Çin’in ilk deneysel uzay istasyonu Tiangong-1, 30 Eylül 2011 yılında fırlatılmıştı. 2012 ve 2013 yılında iki insanlı ve bir insansız ziyaretlerden sonra 2016 yılında resmi olarak kapatıldı. İstasyonun amacı, Çin Uzay Ajansının yörünge randevuları ve istasyonla birleşme konularında deneyim kazanmasıydı.

-Tiangong-1 şu anda nerede ve nasıl yörüngede tutuluyor?

Tiangong-1, ilk olarak 350 km yükseklikteki yakın yörüngeye yerleştirilmişti. Bu yükseklik Dünya’nın üst atmosfer bölgesinde olduğundan buradaki uydular veya uzay istasyonları atmosferde sürüklenirler. Bu sürüklenme nedeniyle sürekli yörüngeden saparlar. Dolayısıyla, uzay araçlarının belli süreler içinde küçük roketleri ateşleyip, aracı yörüngede tutması gerekiyor. Onun için her an takibi ve düzeltme manevraları yapılmalı. Tiangong-1’in fırlatılışından 2015 yılına kadar bu manevralar yapılarak yörüngesi 330 km ile 390 km üstümüzde tutulmuştu.

-Bu düşme olayı da nereden çıktı?

Aslında ilk plana göre, istasyonun görevi bittikten sonra kontrollü olarak Pasifik Okyanusu ortasındaki, herhangi bir yerleşim yerinden çok uzakta olan, daha önce birçok uydunun düşürüldüğü uydu mezarlığına düşürülmesi planlanıyordu. Bunun için belli bir yakıt bırakılmıştı ve son anlarında istasyon büyük oranda yavaşlatılıp, tam mezarlık bölgesine geldiğinde de roketler ateşlenip aşağı düşmesi sağlanacaktı. Ancak Mart 2016’da Tiangong-1 ile iletişim kesildi ve kontrol kaybedildi. Dolayısıyla kontrollü bir şekilde manevra yapacak etkimiz kalmadı. Şu anda üst atmosferde savrularak Dünya çevresinde her gün Dünya’ya biraz daha yaklaşarak dolanıyor.

YÜZLERCE KİLOMETREYE DAĞILABİLİR

-Atmosfere girdikten sonra ne olacak?

Atmosfere giriş açısı önemli ama 8.5 tonluk metal silindir bir uzay istasyonundan bahsediyoruz. Daha önce NASA’nın Dragon kapsülü ya da ESA’nın ATV kapsüllerinin Dünya’ya düşürülmesi deneyimlerinden görüldüğü kadarıyla yüksek hız ve oluşan ısıdan dolayı binlerce parçaya ayrılıyorlar. Ancak bu parçalar birbirlerinden o kadar uzaklara dağılıyorlar ki aralarındaki mesafe yüzlerce kilometreye ulaşabiliyor.

-Nereye düşeceğini ne zaman anlayabileceğiz?

Şu anda Ajanslararası Uzay Çöpü Koordinasyon Komitesi (IADC) inisiyatifi ile Dünya’nın 13 uzay ajansından uzmanlar bağımsız olarak Tiangong-1’i takip ediyorlar ve ne zaman ve nereye düşeceğini hesaplamaya çalışıyorlar. Bunu son ana kadar bilememenin sebebi yakın bir yörüngede olduğundan sadece kütle çekim olan boş uzayda olmaması. Atmosfer gibi farklı yüksekliklerde farklı yoğunluklarda olan, sıcaklık değişimlerinden etkilenen, Güneş rüzgarlarının Dünya’nın manyetik alanı ile etkileşimi sonucu etkilerini kolayca tahmin edemeyeceğimiz bir sürüklenme ile karşılaşıyoruz. Ama her halükarda 43 derece kuzey ile 43 derece güney enlemleri arasındaki bölgeye yani çok geniş bir alana düşme ihtimali var.

Ne yazık ki, son gün, hatta son saatlere kadar tam olarak kaç parçaya bölünüp tam olarak nereye düşecek belli olmayacak.

Aydınlık

Sevgin Şerifoğlu

Sevgin Şerifoğlu, Serinletici içeriğine güncel haberlerle editoryal katkı sağlıyor.

You may also like...