by Doğada memeliler arasında kedi, vizon, tarsiyer primatları (hani şu mahcup mahcup bakan yaratık), fok, yunus, mors, deniz aslanı gibi ve memeli olmayanlar arasında da gökkuşağı alabalığı, somon, şahin, kartal, timsah ve birkaç kertenkele ile yılan türü zorunlu etçildir.
Bunun birçok metabolik nedeni vardır, bazı örnekler:
1) Örneğin kediler a vitaminin ön maddesi olan ve köpek, insan gibi diğer memeliler tarafından vitamin a’ya vücutta dönüştürülebilen beta karoten’i vitamine dönüştüremez. Bu yüzden hayvan dokusundan bulunan a vitaminini almak zorundadır doğrudan.
2) Triptofandan niasin elde edemezler. Niasin sebzelerden de elde edilmesine rağmen oldukça az ve sık yiyen kedigillerin bunu sadece sebzelerden karşılaması mümkün değildir.
3) Taurine oldukça yüksek miktarda ihtiyaç duyarlar. Taurin et, balık ve sütte bol miktarda bulunur.
4) Tüm bunların yanında kedilerin sindirim kanalı köpeklere göre oldukça kısadır ve mikrobiyel florası daha çok et tüketimine uygun olarak (hayvansal proteini yıkmaya yönelik bakteriler) evrilmiştir. Yani kompleks veya kompleks olmayan karbonhidratlarca (selüloz da diyebilirsiniz fruktoz da) beslenme kedilerde hazımsızlık v.b. Gibi şikayetlere neden olur ve bağırsaklarını zorlar.
5) En son örnek ise karaciğer metabolizması ile ilgili; kediler enerji ihtiyaçlarının çoğunluğunu karaciğerde glikoneogenezis yolu ile proteini glikoza çevirerek karşılar. Zaten sindirim sistemi oldukça kısa, midesi oldukça küçük ve az miktarda sık sık bir öğün anlayışı olan bir hayvan için bu denli yüksek protein ihtiyacı en kaliteli bitkisel protein stokları olan soya ile bile karşılanamaz. Keşke kedi de bir sığır kadar enerjiye ihtiyaç duyduğu için bir sığır gibi yiyebilseydi; o zaman problem kalmayacaktı. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi bunun da (hızlı koşma, avcı durumu, midede uzun süre gıda kalmaması, ağırlığın azaltılması v.b. Gibi) bazı evrimsel temelleri vardır.
Uzun uzun okumayacağınızı tahmin ettiğim için bu konuda mesleki fikir beyan ediyorum: özellikle zorunlu etçil olan kedileri vegan olarak besleyebilir ve yukarıdaki tüm ihtiyaçları katkı maddesi olarak verebilirsiniz. Ancak bu hayvan refahına aykırıdır. Yani herhangi bir arızası olmayan bir insanı sırf keyfi olarak serumla beslemekle aynıdır. Unutmayın evinizdeki kedi mamayı kendisi seçmiyor, bunu yemeye zorunlu.
Sonuç: Vegan biçimde kedi beslemek 5199 sayılı hayvanları koruma kanununun 14. Maddesinin a) bendinde belirtildiği üzere bakımlarını ihmal etmektir. Suçtur.
Ekşi Şeyler
