Evliliği sınayan ‘soyadı’ meselesi

Share

Kadın-erkek eşitliğinden sıkça söz ettiğimiz, değişim için emin adımlarla ilerlediğimiz şu dönemde, ülkeler de kadın hakları ile ilgili birtakım kanun değişikliklerine gidiyor. Japonya, kadınların evlenirken, kızlık soyadları ile eşlerinin soyadları arasında tercih yapabilmeleri için gerekli çalışmalara başladı. Türkiye’de ise bu konu ancak mahkemeye başvurarak mümkün oluyor. Peki, kadınların evlendikten sonra da hayatlarına kızlık soyadları ile devam etmeleri erkekleri etkiliyor mu?

Evlilikle birlikte soyadımıza kadar değişen kimliğimizin peşine düştük. Eş olmak, anne olmak gibi birçok etiketle bizi tanıştıran evliliğin, hayatımızın dönüm noktası olmasına şaşmamalı. Evlilikle yeni bir eve, düzene ve yaşam stiline geçiyorsunuz. Aileyle yaşanan evin konforunu geride bırakarak, birlikte yuva kurmanın masalsı yanlarının yanı sıra birtakım zorlayıcı taraflarıyla da haşır neşir oluyorsunuz. İlk değişim ise soyadınızdan başlıyor. Kendimizi tanıtmak için ağzımızdan çıkan ikinci kelime olan soy ismimiz, yeteri kadar şanslıysak hayatımıza giren doğru kişiyle birlikte değişiyor. Bu ardı arkası kesilmeyen değişikliğin içerisinde bizi biz yapan özelliklerden birine tutunmak adına, kızlık soyadımızdan vazgeçmek istemeyebiliyoruz.

Avrupa ülkelerinde, evlendiğiniz zaman soyadınızı değiştirmek zorunda değilsiniz fakat çocuğunuz olduğu zaman bir soyada ihtiyacı olacağı için ortak bir soyad seçmeniz gerekiyor. Bu sizin ya da eşinizin soyadı olabilir. Dünyada soyadı konusu ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor, kimi ülkede kadınlar evlendiğinde kızlık soyadıyla hayatına devam etmek zorunda, kimi ülkede ise evlendiği kişinin soyadını kullanmak durumunda. Kızlık soyadınız ve eşinizin soyadını bir arada kullanma hakkına da sahipsiniz. Türkiye’de bu seçimi takiben yasal bir süreç bekliyor sizi. İki soyadınızı birden kullanmak istiyorsanız, evlenirken form doldurmanız yeterli oluyor. Fakat sadece kızlık soyadınızı kullanmak istiyorsanız Aile Mahkemesi’ne dava açmanız gerekiyor. Bu konunun eşiniz tarafından nasıl karşılanacağı ise muamma. Kimi erkekler kadınların bu talebine hak verirken, kimilerinin gururu incinebiliyor.

Yok Saymak Anlamına mı Geliyor?
Geleneksel değerlere göre eşinizin soyadını yasal olarak kullanmıyor olmanız, onu kabullenmiyor hatta yok sayıyormuşsunuz gibi bir imaj çizebilir. Bu kararınızın kaynağı eşinize duyduğunuz sevgi ve bağlılıktan bağımsız olarak, size ait olan soyadınızdan vazgeçmek istemiyor olmanız, kariyerinizde isminizin bir değeri olması ya da birçok evrağı yenilemek istemiyor olmanız gibi mantıklı sebeplere dayanabilir. Fakat toplumsal bakış açısını düşünecek olursak, bu kararın yansıması erkeğin güç kaybı şeklinde olabiliyor ne yazık ki. Siz eşinizle bu konuda ortak paydada buluşsanız da, çevrenizdekilerin tepkisi olayları yokuşa sürebiliyor.

man woman and fight friends ile ilgili görsel sonucu

İnsanlar Ne Der?
İşleri biraz daha karmaşık hale getirmek gerekirse, erkeklerin evlenirken kadınların soyadını almasından bahsedebiliriz. Ataerkil toplumun savunduğu değerlerin tam zıttı olan bu adım, tabuları yıkacak cinsten. Amerika’da yapılan araştırmada, eşlerinin soyadlarını alan beş erkek ile kısa birer röportaj gerçekleştirilmiş. Bu erkeklerden biri soyadını sevmediği için eşinin soyadını almanın mantıklı geldiğini belirtirken, diğeri çocukları olduğunda farklı soyadlar kullanmaktansa karısının soyadını almayı tercih etmiş. Röportajda yer alan bir başka erkek, kariyerinde ona iyi kapılar açacağı için eşinin soyadını kullanırken, diğeri eşinin soyadının yaşadığı mahallede bir değeri olduğu için bu yola başvurmuş.

Araştırmada yer alan çiftler, soyadı meselesinin kendilerinden çok çevrelerindeki insanlar tarafından sorun edildiğini öne sürüyor. Özellikle eşinin soyadını kullanma kararı alan erkeklerin ailesi ve çevresinden aldığı tepkiler; “Sen nasıl erkeksin” noktasına kadar varabiliyor. Ülke olarak bu tip bir adıma hazır mıyız emin olmasak da, dünyada mantıklı gerekçeleri olan erkekler çevrelerinden gelecek tepkiyi umursamadan eşlerinin soy isimlerini alıyor. Fakat konu aile kurmak olunca, farklı soyadlara sahip olmak bölücü bir unsur görevi görebiliyor. Gelin bu konuyu bir de kızlık soyadını tercih eden kadınlardan dinleyelim.

İlgili resim

Kadınlar Ne Düşünüyor?

“Aramızdaki bağı koparıyor gibi hissediyorum”
“Evlenirken kendi soyadımı kullanmaya devam etme kararımdan son derece emindim. Bu yaşıma kadar geldiğim soyadı bırakmak istemedim. Eşim de bu konuyu tamamen bana bıraktı. Fakat şimdi dört yaşındaki kızımın, benden duyarak soyadı olarak benim kızlık soyadımı söylüyor olması tuhaf hissettiriyor. Eşimle dışarıdayken birinin bana kızlık soyadımla hitap etmesi, aramızdaki bağı zedeliyormuşum hissi yaratıyor. Hayatımdaki en değerli insanlarla aynı soyadı paylaşmamanın beni üzdüğünü yeni fark ettim. Yine de soyadımı değiştirmedim. Bir çocuk, ergen ve yetişkinken beni ben yapan her şeyi tanımladığı için vazgeçmedim.” -Jill, 38

“Belgeleri değiştirmek gerekmiyor”
“Bu kararı verirken çok kıvrandım. Uzun süre artı ve eksi yanlarını düşündüm. Şaşırtıcı şekilde hayatımı o kadar da etkilemedi. Üstelik, kimlik, pasaport gibi belgelerimi yenilemek zorunda da kalmadım.” -Robin, 43

“Bebeğimiz doğduğunda benim soyadımı taşıyordu”
“Bebeğimiz doğana kadar kararım ile ilgili herhangi bir şüpheye düşmedim. Fakat doğum yaptığım hastane bebeğimizle ilgili belgelerde benim soyadımı kullandığında, eşimi böyle özel bir anda hikayenin dışında bırakıyormuş hissine kapıldım. Bunun dışında soyadım herhangi bir probleme sebep olmadı.” -Margaret, 31

Görünen o ki, kızlık soyadını kullanmanın eksileri de var artıları da. Türkiye’de kadınlar genellikle kariyerinden ötürü iki soyadını da kullanıyor. Fakat bu sebep dışında keyfi olarak kızlık soyadlarını kullanmaya devam etmek isterlerse Türk erkekleri nasıl bir tepki verirdi merak ettik ve Türkiye’de farklı yaş grupları ve mesleklerden üç erkeğe bu konuyla ilgili fikirlerini sorduk.

Sevgilinizin evlendikten sonra kendi soyadını kullanmaya devam etmek istemesini nasıl karşılardınız?
“Uzun zamandır birlikte olduğum bir sevgilim var ve evlilik için hazırlıklara başladık. Onun kendi soyadı ile hayatına devam etmesi benim için herhangi bir sorun yaratmazdı. Doğduğu günden bugüne kadar ona ait olan soyadından vazgeçmek istemiyor olmasını anlardım. Karşı çıkmaktansa destek olurdum.” -Servet, 26, İş Geliştirme Uzmanı

“Evleneceğim kişinin kendi soyadını kullanmaya devam etmek istemesine olumsuz bir tepki vermezdim. Bu bana kendimi kötü hissettirmezdi fakat açık konuşayım, iyi de hissettirmezdi. İnsan ister istemez kendi soyadını versin istiyor. Sonuçta hayatınızı birleştiriyorsunuz o kişiyle.” -Arda, 28, Peyzaj Mimarı

“Doğrusu, bunu istemezdim. İnsanlar evli olmamıza rağmen, eşim bekarmış gibi algılayabilir, bu da yanlış anlaşılmalara yol açabilir.” -Ilgaz, 32 Muhasebeci

Peki, siz evlenirken sevgilinizin soyadı alır mıydınız?
“Bu fikre pek sıcak bakmıyorum. Aile ve toplum değerleri nedeniyle olsa gerek. Bir erkeğin soyadını değiştirmesi tuhaf geliyor.” -Servet, 26, İş Geliştirme Uzmanı

“Sevgilimin soyadını almazdım çünkü kendi soyadımın devam etmesini isterim.” -Arda, 28, Peyzaj Mimarı

“Soyadımdan vazgeçersem aileme sırtımı dönmüş olurum. Bunu kabul edemem.” -Ilgaz, 32, Muhasebeci

Türk erkeklerinin kızlık soyadı konusunda farklı fikirleri var ama eşlerinin soyadlarını alma konusunda cevapları net. Siz bu konu üzerine hiç düşündünüz mü bilmiyoruz fakat tüm kadınlar için karakterlerinin şekillendiği dönemi yansıtan kızlık soyadlarının yeri çok ayrı.

Cosmopolitan

Neval Erbak

Kocaeli Üniversitesi Radyo, TV ve Sinema bölümü mezunu olan Neval, İletişim Fakültesi radyosunda yayınlanan ‘Dört Köşe’ adlı programıyla, Aydın Doğan Vakfı 23. Genç İletişimciler Yarışması İşitsel Dal/Müzik Programı kategorisinde 1.'lik ödülü kazandı. Neval, Serinletici'de kültür-sanat, yaşam-eğlence üzerine yazılar yazıyor.

You may also like...