by Bir çalışanın patronuna, “Bunu yapmamayı tercih ederim.” dediğine hiç şahit oldunuz mu? Ben olmadım. İşte Katip Bartleby patronuna bu cümleyi kuran biri. Bu cümleyi okuduğumda tıpkı patronu gibi şaşırdım. Şaşkınlık ile kitabı okumaya devam ettim.
“Azimli bir insanı pasif direniş kadar çileden çıkaran bir şey yoktur.”
Eser, Wall Street’teki avukatlık bürosu olan patronun ağzından yazılmış. Bu sayede patronun Katip Bartleby hakkındaki düşüncelerine de şahit oluyoruz.
Kitabı okurken özgürlüğün aslında hayatı nasıl etkilediğini sorgulayacaksınız. Katip Bartleby’in pasif direnişi aslında hayatın kendisine olan bir direniş. İstediğini yapma veya ona söyleneni yapmamayı tercih etme eylemi. İlk başta bu davranışın nedenini sorgularken ilerleyen sayfalarda alışacaksınız. İşte burada kişinin insanlara kendini nasıl tanıtmak istediği ortaya çıkıyor.
“Sefaleti düşünmenin ya da görmenin bir noktaya kadar içimizde şefkat uyandırması hem çok doğru hem de çok korkunçtur; ama bazı özel durumlarda, o noktanın ötesine geçmez duygularımız. Bunun tek suçlusunun insan ruhunda doğuştan bulunan bencillik olduğunu düşünürseniz yanılırsınız. Bunun nedeni, aşırı ve yapısal hastalıkları iyileştirme konusunda duyulan umutsuzluktur. Duyarlı biri için, acıma ile acı çoğunlukla aynı şeydir. Ve sonunda böyle bir acımanın yardıma yeterli olmayacağı anlaşıldığında sağduyu ruhun ondan kurtulmasını ister.”
Bir insanın tercihleri doğrultusunda yaptıklarını okuyacaksınız. Katip Bartleby’a acımak yerine onun bu davranışı neden yaptığını sorgulayacaksınız.
“Beklenmedik ve tam anlamıyla akıl almaz bir biçimde gözü korkan bir insanın, en temel inancının bile sarsılması sık görülen bir şeydir. Şaşılacak bir şey ama, adaletin ve sağduyunun tamamıyla öbür tarafın lehine işlediğinden kuşku duymaya başlar adeta. Dolayısıyla, yanında konuyla ilgisiz insanlar varsa, kendi bocalayan zihnine destek olsunlar diye onlardan medet umar.”
“Tercih etmek” fiili, kişinin elinde olan bir etken. Ya yapmak istersin, ya da yapmak istemezsin. Hayatın da kişinin tercihleri üzerindeki etkisini okuyacaksınız bu kısa eserde. Yazarın dili anlaşılır olduğu için zorlanmadan okuyacaksınız.
Kısa olan ancak sizi düşündüren bir eser. Kitap bittikten sonra kişi kendi tercihlerini ve hayatının akışını sorgulayacak. Tercih ettiği hayatı mı yoksa kabul etme ihtiyacı duyduğu hayatı mı yaşıyor?
Bu tarzda yazılmış kitaplardan hoşlanıyorsanız kitaba bakabilirsiniz.
“Mutluluk ışıkla cilveleşir, biz de dünyanın neşe dolu olduğunu düşünürüz, dedim; oysa ıstırap uzaklarda saklanır, biz de ıstırap yok sanırız.”
