by Talking Heads‘in solisti ve şarkı sözü yazarı David Byrne (ABD) Brooklyn’de düzenlenen Utopia vs Dystopia Festivali’nin ardından telif haklarıyla ilgili yorum yaptı. Müzisyen, “Telif hakları çok uzun sürüyor, sanırım yaratıcı kişiler, düşüncelerinin bir ömrü olduğunu söylemek zorunda ve o ömür bittiğinde bunlar herkesin olur” diyerek düşüncelerini bildirdi. ABD ve Avrupa’da telif hakları kişiler öldükten sonra 70 yıl süreyle devam ediyor. (Örneğin, bu yüzden Dönüşüm ya da Küçük Prens gibi kitapları her yayınevinin bastığını görebilirsiniz). Ayrıca Byrne ‘Her şeyin kilit içinde olduğu şu zamanda, telif süresinin kaç yıl olması gerektiğini bilmediğini ama teliflerin haddini aştığını’ da ifade etti.
İngiltere’de geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren ve mobilya ve lamba gibi sanayi ürünlerinin üretimini de ‘aynı korumanın’ içine ele alan yasa, İsviçreli mobilya şirketi Vitra‘nın da içinde olduğu bir grup markanın uğraşları sonucu değiştirildi. Bu uğraş sırasında marka, Charles ve Ray Eames gibi bünyelerindeki tasarımcıların tasarımlarının, diğer şirketler tarafından ucuz kopyalarının yapıldığını ve bu sebeple işlerinin engellendiğini belirtti.
Byrne “Telif insanlara ufak da olsa bir gelir kapısı ve böylece girişiminden yararlanılmasını sağlıyor. Fakat bu insanların çocuklarına, çocuklarının çocuklarına bırakması ve etrafında birleşilmesi gereken bir şey değil” dedi. Nitekim yaşadığımız dönemde bunun tam tersini ortaya koyan örneklerin, -özellikle ünlü müzisyenler arasında- Copyleft gibi sistemlerin oluşmasının sebebi de bu.
Dezeen, Dünya Halleri
